Elektrostymulacja mięśni dna miednicy - leczenie nietrzymania moczu

Elektrostymulacja nerwowo-mięśniowa EMS to bardzo skuteczna metoda, w której, przy użyciu impulsów elektrycznych, stymulowane są mięśnie lub nerwy motoryczne. Kiedy w wyniku urazu, porodu lub operacji dochodzi do przerwania lub osłabienia połączeń nerwów z mięśniami, naturalny mechanizm układu nerwowego wyzwalany świadomością nie jest w stanie doprowadzić do skurczu. W takiej sytuacji, mięśnie mogą zostać pobudzone do intensywnej pracy przez bodźce pochodzące z elektrostymulatora. Co ciekawe, mięśnie nie rozróżniają pochodzenia bodźca tzn. tego czy jest on fizjologiczny czy sztuczny.
 
Elektrostymulacja pozwala na regenerację uszkodzonego unerwienia, wzmocnienie siły mięśni oraz jednocześnie na naukę ich kurczenia siłą własnej woli - skurcze mimowolne, wywołane w wyniku elektrostymulacji, pomagają zlokalizować poszczególne mięśnie i kontrolować je świadomie. Elektrostymulacja znajduje zastosowanie m.in. przy terapii mięśni dna miednicy (MDM). Efekt działania elektrostymulacji w terapii MDM może być stosunkowo szybki. Wyraźne wzmocnienie mięśni powinno nastąpić nawet po 2-3 tygodniach codziennych kilkunastominutowych zabiegów. Zależy to oczywiście od stopnia osłabienia mięśni oraz od charakteru schorzenia prowadzącego do np. nietrzymania moczu.

Elektrostymulatory na nietrzymanie moczu

Zabieg elektrostymulacji w leczeniu nietrzymania moczu można wykonywać zarówno w gabinecie pod okiem specjalisty, jak i w domowym zaciszu. Stosuje się do tego specjalny elektrostymulator oraz sondę dopochwową u kobiet lub doodbytniczą u mężczyzn przy nietrzymaniu moczu lub stolca. Często w wyposażeniu elektrostymulatora znajdują się także elektrody samoprzylepne przyklejane na skórę w okolicy miejsca, gdzie znajduje się mięsień, który zostanie poddany rehabilitacji.

Wystarczy, że ułożysz się wygodnie, a następnie wprowadzić sondę. Najczęściej stosowana jest pozycja leżąco-siedząca (w przypadku stymulacji dopochwowej) oraz leżąca, na boku (przy stymulacji doodbytniczej). Następnie należy ustawić parametry zabiegu lub skorzystać z tych ustawionych przez fizjoterapeutę uroginekologicznego. Elektrostymulatory dedykowane do terapii MDM wyposażone zostały w predefiniowane programy zabiegowe charakteryzujące się określonymi parametrami dotyczącymi impulsu elektrycznego oraz czasu zabiegu.

Jakie efekty daje elektrostymulacja mięśni dna miednicy?

Elektrostymulacja mięśni Kegla stosowania jest w celu:

• leczenia poszczególnych typów nietrzymania moczu tj. mieszanego, wysiłkowego, z parcia
• ulgi w bólu
• zmniejszenia stopnia wypadnięcia narządów rodnych
• poprawy kondycji mięśni po ciąży i porodzie
• poprawy wrażliwości seksualnej
• poprawy funkcjonowania mięśni dna miednicy podczas menopauzy
• ćwiczeń wytrzymałościowych
• rozluźnienia mięśni dna miednicy

Po uruchomieniu urządzenia prąd o odpowiednim natężeniu pobudza mięśnie do pracy. Sesja terapeutyczna trwa zazwyczaj około 20-30 minut, a jej przebieg jest bezbolesny i komfortowy, więc w tym czasie możesz zająć się np. czytaniem książki lub oglądaniem ulubionego programu w TV.

Po jakim czasie po elektrostymulacji są efekty?

Już po kilku tygodniach regularnych ćwiczeń mięśnie powinny mieć większą siłę. Efekt, jaki uzyskamy jest oczywiście uzależniony od stopnia osłabienia mięśni oraz schorzeń, z jakimi boryka się pacjent, a które mogą mieć wpływ na nietrzymanie moczu.

Biofeedback w terapii nietrzymania moczu

Część urządzeń oferuje także metodę biofeedback, czyli sprzężenia zwrotnego funkcji biologicznej organizmu. Pozwala on użytkownikowi na zidentyfikowanie i zmodyfikowanie funkcji ciała, w celu poprawy samokontroli. Pomiar aktywności mięśni odbywa się podczas ich napinania i rozluźniania, poprzez detekcję sygnałów EMG rzędu mikrowoltów, wysyłanych przez mięśnie (w przypadku biofeedbacku EMG) lub przez poprzez pomiar ciśnienia powietrza w balonie (biofeedback ciśnieniowy). Skurcze mięśni są nabieżąco wizualizowana na ekranie. Pomaga to zwiększyć świadomość pracy mięśni dna miednicy mniejszej oraz kontroli nad nimi, co motywuje do dalszego leczenia pacjentki.

Jaka jest skuteczność zabiegów elektrostymulacji?

Jednym z badań pokazującym skuteczność elektrostymulacji w nietrzymaniu moczu ntm jest Female urinary incontinence and intravaginal electrical stimulation: an observational prospective study. Podczas tego badania grupa 359 kobiet z nietrzymaniem moczu (207 z wysiłkowym nietrzymaniem moczu WNM, 33 z naglącym nietrzymaniem moczu NNM i 119 z mieszanym nietrzymaniem moczu MNM) była poddawana elektrostymulacji dopochwowej przez 20–30  min dziennie, 5 dni w tygodniu przez 10 tygodni. Wyniki badań mówią same za siebie:

Całkowite wyleczenie nastąpiło u:

• 65,7% kobiet z WNM
• 57,6% kobiet z NNM
• 61,3% kobiet z MNM

Istotną poprawę zgłosiło: 

• 14,6% kobiet z WNM
• 24,2% kobiet z NNM
• 15,1% kobiet z MNM

Chêne, G., Mansoor, A., Jacquetin, B., Mellier, G., Douvier, S., Sergent, F., … & Seffert, P. (2013). Female urinary incontinence and intravaginal electrical stimulation: an observational prospective study. European Journal of Obstetrics & Gynecology and Reproductive Biology, 170(1), 275-280.

Elektrostymulacja mięśni dna miednicy - wskazania

• wysiłkowe nietrzymanie moczu, czyli wyciek moczu podczas wysiłku np. kaszlu, kichania, dźwigania, skakania, biegania, śmiechu itp
• pęcherz nadreaktywny, czyli nagłe i trudne do opanowania parcie pojawiające się w sytuacjach stresujących lub w nocy oraz zmuszające do częstych wizyt w toalecie.
• vulvudynia
• rozszerzona lub obniżona pochwa
• osłabienie doznań seksualnych
• ból sromu
• nietrzymanie stolca

Jakie są przeciwwskazania do zabiegów elektrostymulacji?

• wszczepiony stymulator serca
• ciąża
• obecność świeżych blizn pooperacyjnych
• infekcja pochwy
• nowotwór nabłonkowy
• ostra choroba hemoroidalna, otwarta szczelina odbytu (elektrostymulacja doodbytnicza)
• skonsultuj się z lekarzem w przypadku: przeczulicy skórnej, padaczki.

Pamiętaj! Przed wyborem urządzenia warto skonsultować się ze specjalistą z zakresu fizjoterapii uroginekologicznej.